زندگی توأم با کرامت انسانی
با وجود وفور منابع و تسهیلات، هنوز انسانهای بسیاری در جهان گرسنهاند، در مسکنهای غیرمناسب بدون امکانات اولیه مثل آب و سرویس بهداشتی زندگی میکنند و بدون امکان تحصیل بزرگ میشوند.
اما این مشکلات فقط به دلیل کمبود منابع نیست، بلکه ناشی از بیتوجهی و تبعیض نیز است و اینکه دولتها در عمل ارادهایی برای تغییر وضعیت ندارند. این یک واقعیت تلخ زندگی نیست، بلکه یک رسوایی تکاندهندهی حقوق بشری است.
عفو بینالملل با مردمان مختلف در سراسر جهان همکاری دارد و با ارائه برنامههای آموزشی آنها را مجهز میسازد که بتوانند با مقامات رسمی دولتی برای مطالبه حقوق خود و بهبود زندگیشان وارد گفتوگو شوند.
برای نمونه، ما با فعالان محلی مثل جان کامائو همکاری نزدیکی شکل دادهایم. جان کامائو یک مهمانخانهی کوچک را در زاغهنشین «دیپ سی» در نایروبیِ کنیا اداره میکند و شش فرزند دارد.
او میگوید: «اگر این محله را تخریب کنند، من جایی ندارم که بروم. فرزندانم باید ترک تحصیل کنند… با ما مثل حیوان رفتار میشود. من به یک گروه در محله به اسم تیم واکنش سریع ملحق شدهام. ما به هم تلفن میزنیم، در این محله و محلههای دیگر با هم در ارتباط هستیم تا به دنبال کشف حقایق باشیم و ببینیم چگونه میشود کارزاری به راه انداخت.»
مردمی که در فقر زندگی میکنند اغلب به این دلیل در چنین وضعیتی گرفتار آمدهاند که از جامعه طرد شدهاند، حق اظهار نظر از آنها گرفته شده و صدایشان شنیده نشده است و در معرض خطر خشونت و ناامنی قرار گرفتهاند.
رعایت حقوق بشر برای رهایی از فقر ضروری است و این مستلزم آن است که همه انسانها به حساب آورده شوند، همه افراد حق اظهار نظر داشته باشند و مسئولان از مردم در برابر آنچه امنیت و رفاهشان را به مخاطره میاندازد محافظت کنند.
حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
بسیاری از موضوعات مربوط به فقر در چارچوب حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تبیین میشوند. این حقوق شامل موارد زیر میشود:
- حقوق کار مثل شرایط عادلانه و مساعد کار
- حق تحصیل از جمله آموزش ابتدایی رایگان و اجباری
- حقوق فرهنگی اقلیتها و مردمان بومی
- حق برخورداری از بالاترین حد قابل دستیابی به سلامت جسمی و روانی نظیر دسترسی به خدمات درمانی باکیفیت
- حق مسکن مناسب شامل محافظت شدن در برابر تخلیهی اجباری
- حق غذا از جمله توانایی تأمین خوراک مغذی
- حق آب شامل دسترسی به آب ارزان و پاکیزه
- حق پاکیزگی شامل دسترسی به سرویسهای بهداشتی امن.
تا سالها، اگر این حقوق از مردم دریغ میشد، تقریبا غیرممکن به نظر میرسید که بتوان دولتها را از طریق مجراهای حقوقی و قضایی به چالش کشید.
در ماه مه ۲۰۱۳، پروتکل اختیاری میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی به مرحلهی اجرا در آمد. در پایان سال ۲۰۱۴، هفده کشور – از گابن و آرژانتین گرفته تا اسپانیا و مغولستان – به طور کامل این سازوکار جدید را پذیرفتند که به شهروندان اجازه میدهد در صورتی که دولت خودشان به خواستههای آنان گوش ندهد، برای دادخواهی و حقطلبی به سازمان ملل رجوع کنند.
هرچند چنین پروتکلهای بینالمللی ممکن است پیچیده، بوروکراتیک و نامربوط به نظر برسند اما در حقیقت آنها میتوانند اثرگذار واقع شوند و هرچه بیشتر از آنها استفاده کنیم، تأثیرشان بیشتر خواهد شد.
مسکن
همه ما حقِ داشتن مسکن داریم. با این حال، ۱۰ درصد مردم جهان در زاغهها یا سکونتگاههای غیررسمی زندگی میکنند. شرایط زندگی در این مکانها اغلب به خاطر تراکم بیش از حد و دسترسی کم یا عدم دسترسی به آب شرب، دستشویی و خدمات بهداشتی وخیم است. بسیاری از کسانی که در زاغهها یا سکونتگاههای غیررسمی زندگی میکنند در برابر بدرفتاریهایی مثل تخلیه اجباری محافظت نمیشوند چرا که حق آنها برای زندگی در آن مکانها به طور قانونی به رسمیت شناخته نمیشود.
تخلیه اجباری هنگامی است که افراد بدون دریافت اخطار قبلی، مشورت و رایزنی و یا دریافت غرامت، از خانهها و زمینهای خود بیرون رانده میشوند. این شکل از تخلیه غیرقانونی و ناقض حقِ داشتن مسکن است. تخلیه اجباری غالباً با خشونت همراه است، وسایل معاش مردم را از بین میبرد و آنها را بیخانمان میکند.
بهداشت و سلامت
هر آنچه کمک میکند که ما سالم بمانیم (آب سالم، خوراک مغذی، مسکن، دسترسی به اطلاعات و آموزش از جمله در رابطه با سلامت جنسی و باروری) برای آنان که در زاغهها یا سکونتگاههای غیررسمی زندگی میکنند اغلب وجود ندارد یا محدود است. ساکنان زاغهها به ندرت در هنگام بیماری به خدمات بهداشتیِ کافی دسترسی پیدا میکنند.
ما همه حق داریم تا حد امکان، چه از لحاظ ذهنی و چه از لحاظ فیزیکی، سالم باشیم. این گفته به معنای آن نیست که ما حق سالم بودن داریم (هیچ کس نمیتواند در تمام اوقات در سلامت کامل باشد) بلکه به این معنا است که ما باید بتوانیم صرف نظر از این که چه کسی هستیم، کجا زندگی میکنیم و چقدر تمکن مالی داریم، به خدمات واطلاعات پزشکی دسترسی داشته باشیم. حق برخورداری از سلامت همچنین به این معنی است که ما باید دارای حق تصمیمگیری در مورد بدن و سلامتمان باشیم.
آموزش
آموزش ابتدایی باید در همهجا رایگان و اجباری باشد. کودکان باید بتوانند بدون این که ساعتها راه بروند یا از میدان مین عبور کنند به مدرسه برسند. آنها باید بتوانند یاد بگیرند و از بودن در محیط مدرسه لذت ببرند. با این حال، بسیاری اوقات کودکان متعلق به گروههای فقیر و به حاشیه رانده از تحصیل محروم میمانند و با آنان برخورد تبعیضآمیز میشود.
خواستههای عفو بینالملل
- دولتها باید بدون تبعیضگذاری، ضامن حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای .همگان باشند
- دولتها باید اولویتبندیهای بهتری برای صرف هزینههای خود داشته باشند و به .محرومترین گروهها بیشترین اولویت را بدهند
- دولتها باید تأمین حداقل حقوق در سطح اساسی، نظیر تحصیلات ابتدایی رایگان را در .اولویت قرار دهند
- دولتها باید به بیرون راندن اجباری مردم از خانههایشان بدون اخطار قبلی، پرداخت .غرامت و انجام رایزنی و مشورت پایان دهند
- دولتها باید پروتکل اختیاری میثاق حقوق اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی را امضا کرده و .به تصویب قانونی برسانند
- دولتها باید اطمینان حاصل کنند که پروژههای توسعه اقتصادی (مثل زیرساختها یا .اکتشاف معادن) به محرومترین افراد یاری رسانده و به نقض حقوق بشر منجر نمیشود